Kilka ciekawostek anatomicznych na temat naszego kręgosłupa – czyli jak jest zbudowany, dlaczego tak a nie inaczej wygląda i jakie ma funkcje. Odnośnie poszczególnych dolegliwości stopniowo będą pojawiały się osobne posty.
Budowa
Oś naszego ciała czyli inaczej kręgosłup, składa się z 33 kręgów:
- 7 kręgów szyjnych (C)
- 12 kręgów piersiowych (Th)
- 5 kręgów lędźwiowych (L)
- 5 kręgów krzyżowych (S)
- 4 kręgi guziczne (Co)
Kręgi szyjne
Pierwsze dwa kręgi szyjne, różnią się budową od pozostałych.
Kręg pierwszy – szczytowy (łac. Atlas /Otrzymał swoją nazwę od boga Atlasa, który trzymał świat na swoich barkach/) podtrzymuje głowę na szyi. Ma kształt pierścienia, od góry łączy się stawowo z kością potyliczną. Wykonuje ruchy obrotowe na powierzchni kręgu drugiego. Nie posiada trzonu kręgu oraz wyrostka kolczystego.
Kręg drugi – obrotowy. To dzięki niemu możemy wykonywać ruchy obrotowe głowy. Jest to najmocniejszy kręg szyjny. Charakteryzuje go wystający ku górze “ząb”
Pozostałe kręgi szyjne (C3-C7). Charakteryzują je duże (względem budowy całego kręgu) otwory kanału kręgowego (miejsca którędy przebiega nasz rdzeń kręgowy). W wyrostkach poprzecznych znajdziemy otwory, przez które przebiegają tętnice kręgowe mające za zadanie dbać o prawidłowe ukrwienie naszego mózgu. Właśnie od złego ustawienia tych kręgów biorą się migreny, szumy w uszach, zawroty głowy czy problemy ze skupieniem się. Spytacie “dlaczego?” otóż w momencie, gdy któryś z kręgów jest choćby nieznacznie przesunięty dochodzi do ucisku na tętnicę, a co za tym idzie do mózgu nie dochodzi odpowiednia ilość natlenionej krwi, czyli mózg nie ma jednego z najważniejszych składnika odżywczego i właśnie stąd biorą się powyższe dolegliwości.
Kręgi piersiowe
Są większe niż kręgi szyjne. Każdy z kręgów poprzez staw łączy się z parą żeber tworząc w ten sposób klatkę piersiową. Odcinek piersiowy jest sztywniejszy i mniej ruchomy niż odcinek szyjny. Jeżeli chodzi o budowę kręgów to charakteryzuje je trzon w kształcie serca, mały otwór kręgowy, długie wyrostki poprzeczne (bez otworów!), które posiadają dołki żebrowe do połączenia z żebrami oraz długie pochylone do dołu i zachodzące na kręg leżący poniżej długie wyrostki kolczyste.
Kręgi lędźwiowe
Największe kręgi, które mają za zadanie dźwigać ciężar naszego ciała. W porównaniu z kręgami piersiowymi są bardziej ruchome, ale nie aż tak bardzo jak kręgi szyjne. Trzony kręgów lędźwiowych mają kształt nerki i są bardzo masywne, trójkątne otwory kręgowe są średniej wielkości, a wyrostki kolczyste są krótkie.
Kręgi krzyżowe
Kręgi krzyżowe są zrośnięte ze sobą tworząc kość krzyżową, która jest w kształcie klina. Głównym zadaniem kości krzyżowej jest przenoszenie ciężaru ciałą na miednicę.
Kręgi guziczne
Kręgi guziczne tworzą kość guziczną, która jest pozostałością embriologicznego ogona. Kręgi te nie posiadają łuków kręgowych ani nie tworzą kanału kręgowego.
Krążki międzykręgowe
Potocznie mówimy o nich dyski, to właśnie dzięki nim kręgi nie ocierają się o siebie. Są to struktury kręgosłupa występujące między trzonami kręgów. Zbudowane są z galaretowatego jądra miażdżystego, które otoczone jest pierścieniem włóknistym zbudowanym ze skośnych włókien kolagenowych i elastynowych. Pierścienie są grubsze ze strony przedniej i cieńsze ze strony tylnej – dlatego też do większości uszkodzeń dochodzi właśnie z tej strony. Funkcją krążków międzykręgowych jest amortyzacja kręgosłupa oraz zapewnienie jego ruchomości. Umożliwiają zgięcie, prostowanie, ruchy boczne i obrotowe kręgosłupa.
Krzywizny kręgosłupa
Patrząc na kręgosłup od strony bocznej możemy zauważyć cztery krzywizny:
- szyjną (lordozę szyjną) – nabyta wtórnie – tworzy się w momencie, gdy dziecko zaczyna utrzymywać ciężar własnej głowy.
- piersiową (kifozę piersiową) – pierwotna krzywizna występująca u płodu.
- lędźwiową (lordozę lędźwiową) – również nabyta wtórnie – tworzy się w momencie, gdy dziecko nabiera postawy wyprostowanej.
- krzyżową (kifozę krzyżową) – pierwotna krzywizna występująca u płodu.
Najważniejsze funkcje kręgosłupa
- utrzymanie ciężaru ciała i zapewnienie równowagi
- amortyzacja wstrząsów
- ochrona rdzenia kręgowego i nerwów rdzeniowych przed uszkodzeniem
Najczęstsze nieprawidłowości i przyczyny bólu
PRZEPUKLINA JĄDRA MIAŻDŻYSTEGO /dyskopatia/ – powstaje na skutek wysunięcia się jądra miażdżystego poza pierścień włóknisty. Najczęściej występuje w dolnej części kręgosłupa lędźwiowego doprowadzając do RWY KULSZOWEJ. Charakteryzuje się silnym bólem miejscowym (w miejscu wystąpienia przepukliny) bądź promieniującym (najczęściej do nogi)
RWA KULSZOWA – spowodowana przez ucisk na nerwy rdzeniowe tworzące nerw kulszowy. Objawia się silnym bólem promieniującym do uda, łydki czy pięty. Nieraz ból jest tak silny, że uniemożliwia poruszanie się. Najczęściej występuje na skutek dyskopatii.
KRĘGOZMYK – przesunięcie do przodu trzonu jednego kręgu względem drugiego. Charakteryzuje się silnym przewlekłym bólem, utratą stabilności kręgosłupa, pogorszeniem sprawności oraz występowaniem objawów neurologicznych (drętwienie, mrowienie czy zaburzenia czucia).
Terapia
W przypadku wystąpienia którejś z powyższej dolegliwości czy wcześniej wspomnianych dolegliwości związanych z nieprawidłowościami w odcinku szyjnym należy jak najszybciej wdrożyć specjalistyczną terapię.
Odpowiednio wcześnie zastosowana terapia manualna z elementami chiropraktyki i klawiterapii już po pierwszym zabiegu przyniesie ulgę, która przy zastosowaniu odpowiednich ćwiczeń i zmianie nawyków, utrzyma się na długi czas 🙂
“Przechodzenie” którejś z wyżej wymienionych z czasem przyniesie ulgę, ale tylko po to by za chwilę spowodować uderzenie dolegliwości ze zdwojoną siłą bądź wprowadzić zmiany, z którymi będzie czekało nas jeszcze więcej pracy.
Agnieszka Kwapisiewicz
Bibliografia:
- John T.Hansen, „Anatomia Nettera”, wyd. Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2010
- McMinn, „Fotograficzny atlas anatomii człowieka”, wyd.Elsevier Urban&Partner, Wrocław 2009